ملاحظات نورپردازی داخلی ساختمان

در پروسه طراحی سیستم روشنایی یا نورپردازی ساختمان، ملاحظات ذیل در نظر گرفته می‌شوند. نخست، نوع فعالیت انسانی که در محل مورد نظر صورت می‌پذیرد. پس از آن، میزان نور مورد نیاز با فعالیت خاص، در درجه دوم اهمیت قرار دارد. به علاوه نحوه توزیع نور در فضایی که قرار است نورپردازی شود، یکی دیگر از گام‌های طراحی نورپردازی داخلی ساختمان است. در آخر تاثیرات نورپردازی بر افراد ساکن، در طراحی نورپردازی ساختمان در نظر گرفته می‌شود.

اصول نورپردازی داخلی ساختمان

بر اساس نحوه توزیع نور دو نوع نورپردازی کانونی (accent lightening  و task lightening) و نورپردازی گسترده (general lightening) در ساختمان در نظر گرفته می‌شود. نور بسیاری از فضاهای خانه، تنها با استفاده از نورپردازی گسترده تامین می‌‌شود. برای این منظور در سقف‌های بلند ازلوسترها و در ساختمان‌هایی باسقف کاذب   از لامپ‌های سقفی استفاده می‌شود. با این حال استفاده از نورپردازی متمرکز در این فضاها موجب جلوه بخشیدن به اجزای دکوراسیون داخلی می‌شود. از طرفی نورپردازی متمرکز، برای ایجاد نور جهت دید کافی برای فعالیت خاص کاربر است. برای مثال استفاده از چراغ مطالعه در اتاق کار، علاوه بر ایجاد نور کافی جهت مطالعه موجب ایجاد تمرکز و کارایی بهتر فعالیت مغز می‌شود. همچنین استفاده از یک لوستر آویزان بالای میز ناهار خوری، علاوه بر ایجاد نور لازم موجب جلوه بخشیدن به این بخش از اتاق غذاخوری می‌شود.

با قرار دادن یک چراغ مطالعه بالای یک کاناپه، موجب ایجاد فضایی دنج و متفاوت در اتاق نشیمن جهت مطالعه و استراحت می‌شود. همچنین می‌توانید برای آثار هنری موجود در خانه از جمله قاب نقاشی یا تابلو فرش، یک نور متمرکز اختصاص دهید (می‌توانید از چراغ‌های هالوژنی استفاده کنید)، با این کار جلوه آن اثر هنری چندین برابر می‌شود. نورپردازی داخلی ساختمان مختص اتاق نشیمن و پذیرایی نیست. برای نمونه می‌توانید در نورپردازی اتاق خواب از نور گسترده با شدت کم (لوسترهایی با قاب تیره) استفاده کنید. همچنین می‌توانید به جای استفاده از لوستر با شدت روشنایی کم، از دیمر جهت تنظیم نور بهره ببرید.
اما در مقابل توصیه ما برای روشنایی میز آرایش استفاده از لامپ‌هایی با نور سفید متمرکز است. باید توجه کنید که در محل نصب این نوع لامپ ها، هیچ گونه سایه‌ای در آینه ایجاد نشده و فرد بتواند به راحتی و به وضوح تصویر خود را در آینه مشاهده کند.

استفاده از نورهای مخفی در نورپردازی داخلی ساختمان

از جدیدترین روش‌های نورپردازی داخلی ساختمان، استفاده از نورهای مخفی در سقف، کف و دیوارهای ساختمان است. با گسترش استفاده از سقف کاذب ، کاربرد نورهای مخفی به کار رفته در سقف، به عنوان جایگزین ها برای روشنایی گسترده فضای نشیمن نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. همچنین بر روی دیوار،پارتیشن ، قفسه یا شلف‌ها نیز از نور مخفی جهت جلوه و عمق بخشیدن به فضا استفاده می‌شود. گاهی نورهای مخفی در محل اتصال دیوار و سقف به کار برده می‌شوند. نمونه این نوع نورپردازی، درسرویس بهداشتی و حمام قابل مشاهده است.

شدت روشنایی مورد نیاز برای خانه چقدر است؟

حباب‌های روشنایی بر اساس میزان مصرف (وات مصرفی) نام گذاری می‌شوند. با این حال میزان وات مصرفی هر حباب روشنایی، ملاکی برای میزان روشنایی تولید شده به وسیله آن نیست. واحد شار روشنایی، لومین (lumen) است. از تقسیم لومین بر سطح، لوکس با نام اختصاری lx حاصل می‌گردد. لوکس(lux)، شدت روشنایی هر لامپ را نشان می‌دهد و در واقع میزان نوری است که توسط چشم انسان دریافت می‌شود. بدیهی است شدت نور مورد نیاز محل‌های مختلف خانه با یکدیگر متفاوت است. به عنوان نمونه شدت نور مورد نیاز اتاق نشیمن حدود ۱۰۰ لوکس است در حالی که شدت نور مورد نیاز اتاق کار حدودا ۳۰۰ لوکس می‌باشد.

در ادامه شدت نور مورد نیاز برای بخش‌های مختلف خانه ارائه شده است.
شدت نور مورد نیاز برای محیط اتاق خواب حدود ۵۰ لوکس است، در حالی که شدت نور مورد نیاز برای اتاق کار حدود ۳۰۰ لوکس است. این پارامتر برای محیط آشپزخانه (general lightening) حدود ۱۰۰ لوکس است. این در حالی است که شدت نور مورد نیاز برای کار در آشپزخانه (task lightening) چیزی در حدود ۵۰۰ لوکس می‌باشد. می‌توان این نور را به وسیله روشنایی‌های متمرکز، (از قبیل لامپ هود که در بالای اجاق گاز برای تامین دید مناسب آشپزی قرار داده شده است) تامین کرد. شدت نور مورد نیاز برای محیط حمام و دستشویی (general lightening) حدود ۵۰ لوکس است. در مقابل شدت نور مورد نیاز برای محیط اطراف آینه حمام و دستشویی چیزی در حدود ۳۰۰ لوکس است.

می‌توان این نور را به وسیله روشنایی‌های متمرکز از طریق نصب لامپ LED بالای آینه حمام یا دستشویی تامین کرد. یکی دیگر از محیط‌هایی که تامین نور آن نیازمند دقت ویژه است، راهرو‌ها و راه پله ها هستند. شدت نور مورد نیاز برای این نواحی حدود ۱۰۰ الی ۱۵۰ لوکس است و در تامین روشنایی راه‌پله باید توجه کنید که روشنایی به کار رفته، موجب ایجاد خیرگی نشود.
توجه داشته باشید که تمامی شدت نور اسمی یک لامپ، بر سطح مورد نظر نمی‌تابد و بخشی از این نور توسط دیوارها، سقف و اشیا جذب می‌شود. بنابراین میزان شدت نور مورد نیاز برای یک محیط به تعداد لامپ‌های نصب شده، فواصل و نحوه توزیع لامپ‌ها، محل قرارگیری آ‌ن‌ها (سقف یا دیوار)، رنگ دیوار و سقف و سایر عوامل مانند رنگ دکوراسیون داخلی محیط بستگی دارد.